İsrail-Fələstin Münaqişəsi: Qəzzada Sülh Ümidləri
İsrail ilə Fələstin arasındakı müharibə 2023-cü il oktyabrın 7-də yenidən alovlansa da, əslində bu münaqişə çox daha əvvəl başlamışdı. Hətta o dərəcədə ki, keçmişdə dəfələrlə sülh danışıqları aparılmış, lakin hər dəfə İsrailin təcavüzkar mövqeyi bu təşəbbüsləri nəticəsiz qoymuşdu. Bu gün bir daha sülh üçün masaya oturan Netanyahunun hökuməti, keçmişdə də bənzər prosesləri pozmuşdu. İllər ərzində Qəzzada qadınların və uşaqların göz yaşlarıyla sulanan xarabalığlar arasından yüksələn acı fəryadlar, İsrailə qarşı bir neçə istisna olmaqla, beynəlxalq ictimaiyyətin böyük etirazına səbəb olmuşdu. Davamlı sülh ümidi ilə həm region ölkələri, həm də ABŞ hərəkətə keçdi və müharibənin başladığı 7 oktyabr 2023-cü ildən tam 733 gün sonra nəhayət, bir atəşkəs elan edildi. Mart ayından bəri İsrailin aclığı bir silah olaraq istifadə etdiyi Qəzza üçün indi kiçik də olsa bir ümid şüası doğa bilərdimi? Dünya o torpaqlarda insanların yenidən əmin-amanlıq və təhlükəsizlik içində yaşaya bilməsi üçün nəzərlərini Yaxın Şərqə çevirmişdi. Bir tərəfdən Qəzzaya çatmaq üzrə limanlardan yola çıxan yardım donanmaları, digər tərəfdən isə silah buraxma çağırışları... Bəs qəzzalılar? Onlar sülhə həqiqətən ümidlə baxa bilirlərmi? Müharibə boyunca yaşadığı acıları və keçmişdə dəfələrlə dağıdılan sülh ümidlərini, Qəzzada bir çadırda həyat yoldaşı və iki qızı ilə yaşam mübarizəsi aparan 34 yaşlı Gehad El Şourbasi təşkilatımıza danışıb."Bombardmandan 3 Ay Sonra Qardaşımın Skeletini Tapdım"
Bu gün dünya gündəmində yer alan müharibə 2023-cü il oktyabrın 7-də başlamışdı. Lakin Qəzzada müharibənin tarixi çox daha əvvəllərə dayanır. İllər boyunca münaqişələr zaman-zaman şiddətlənmiş, araya atəşkəs danışıqları girmiş, lakin sülh bir cür davamlı olmamışdı. Oktyabrın 9-da gündüz elan edilən atəşkəsə baxmayaraq, axşam saatlarında İsrail Qəzzanı yenə vurdu. Bombardman nəticəsində 4 nəfər həyatını itirdi. Gehad El Şourbasi də ailəsinin böyük bir hissəsini illərdir davam edən bu müharibələrdə itirib. "Həyatımızda açılan ilk böyük yara idi" deyə danışdığı və qardaşını itirdiyi müharibə 2008-ci ildəki idi. El Şourbasi qardaşlarının həyatını itirdiyi acı günlərini bu sözlərlə təsvir etdi:"Bitməyən hekayəmiz, 2023-cü il oktyabrın 19-da evimizin bombalanması ilə, ailəcə yaşadığımız ən qaranlıq günlərdən biri ilə başladı. Qardaşlarımı mərhələ-mərhələ itirdim. Birincisini 2008-ci ildəki hücumda itirdim. Avtomobili hədəf alındı və bombalandı. Bu, həyatımızda açılan ilk böyük yara idi. Ardından illər keçdi və 7 oktyabr 2023-cü ildə başlayan müharibəyə qədər gəldik. Bu müharibədə 3 qardaşımı itirdim. Onlardan 2-si Cibaliyyə Düşərgəsindəki evimizdə bombardmanda şəhid oldu. Evimiz dağıldıqdan təxminən 3 ay sonra onları yalnız skelet halında tapa bildim. Müharibənin başlamasından 7 ay sonra isə həyatda qalan son qardaşımı itirdim. O, toqquşmalar boyunca Cibaliyyə Düşərgəsində idi və tale, bir müddət daha yaşamasına icazə vermişdi. Yaralı idi, əsa ilə yeriyirdi. Onu qıtlıq dövründə, bir yardım paylama məntəqəsində, yanımda ikən itirdim. Qəlbinə isabət edən bir güllə ilə şəhid oldu və qollarımda can verdi."
Qəzzada Sülh Ümidi Var Mı? "Bir Gün İlahi Ədalət Bərqərar Olacaq"
2023-cü il oktyabrın 7-də başlayan müharibə üçün, 2025-ci il oktyabrın 9-da nəhayət, atəşkəs saatı bəlli olmuşdu. Qəzza Planının ilk mərhələsinə dair razılaşmanın yerli vaxtla 12:00-da imzalanması nəzərdə tutulurdu. İmzaların atılmasından sonra atəşkəsin sahədə, xüsusilə Qəzzada, rəsmi olaraq qüvvəyə minməsi gözlənilirdi. Lakin razılaşmanın tam olaraq etibarlı ola bilməsi üçün İsrail Parlamentinin də təsdiqi tələb olunurdu. Bu təsdiqin verilməsi üçün müəyyən edilmiş saat isə 16:00 idi. İsrailin keçmişdə dəfələrlə sülh proseslərini sabotaj etməsi səbəbindən narahatlıqlar bitməmişdi. Qəzzada ümidlər heç vaxt tükənmir, xarabalığlar arasında minlərlə məsum insan gözlərində o ümidin işığını daşıyırdı. İsrailin etibarsız mövqeyi ilə bağlı Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan demişdi: "Lakin hər zaman bir problemin ortaya çıxa biləcəyini unutmamaq lazımdır. Burada bu günə qədər Netanyahu bir keçmişə malikdir və müəyyən məsələlərdə, xüsusilə sülh mövzusunda, nə qədər etibarsız olduğunu bilirik. İsrailin müharibəni təkrar dayatma halı ola bilər. Buna qarşı beynəlxalq ictimaiyyət hazırda ayıq-sayıqdır. Zatən girovlar məsələsi həll edildikdən sonra da İsrailin artıq öz legitimliyi üçün istifadə edə biləcəyi heç bir arqumenti də yoxdur." Gehad El Şourbasi isə Qəzzada sülh və atəşkəsin necə gözlənildiyini bu sözlərlə dilə gətirdi:"Bir gün gələcək, ilahi və universal ədalət mütləq bərqərar olacaq. Biz, İsrailin xəyanəti və sözündən dönməsini xarakterinin bir hissəsi hesab edirik. Açığı, bu dəfə müharibənin nə qədər sürəcəyini ya da həqiqətən bitib-bitməyəcəyini bilmirəm. Bitsə belə, bunun son müharibə olacağına inanmıram. Sülh gəlsə belə, itirdiyim qardaşlarımı geri gətirməyəcək. Xatirələrimi, evimizi geri gətirməyəcək. Heç nə artıq əvvəlki kimi olmayacaq. Mənim üçün gələcək adına tək bir plan qaldı: həyat yoldaşım Raneen və qızlarım Lauren ilə Talia ilə birlikdə bu torpaqlardan köç etmək. Çünki bu ölkədə mənə qalan tək şey ölümə dair xatirələrdir."
"Aclıqdan Ağlayırlar, Ağlamaqdan Yorulub Yatırlar"
Söz sülhə və atəşkəsə gələnə qədər İsrail blokadasını qırmaq üçün bir çox yardım gəmisi və donanması Aralıq dənizində dalğaları aşmaq üçün yola çıxmışdı. Təəssüf ki, heç biri Qəzza sahilinə çatmadan İsrail tərəfindən saxlanıldı. Dünyanın dörd bir yanından aktivistlər yaşanan insanlıq dramının fərqində idi və Qəzzaya tək olmadığını hiss etdirmək istəyirdi. Bu səfərbərlik üçün Gehad El Şourbasi, "Bir çoxu yola çıxdı, lakin faydasız idi, sonlarının belə olacağını bilirdim. İsrail gəmilərdəkiləri həbs edib sorğu-sual edir, ardından ölkələrinə geri göndərir. Buna baxmayaraq, Qəzza zolağına doğru yola çıxanların etdikləri böyük bir işdir. Bir şeylər etmiş olmaları belə kifayətdir" deyərək təşəkkür edirdi. Lakin nə olursa olsun, yardımlar Qəzzaya çatmadığı üçün sülh, orada 'aclıqla' gözlənilirdi. Gehad El Şourbasi, İsrailin zalım kölgəsində ailəsi ilə yaşadığı həyatı təsvir edərək sözlərini belə yekunlaşdırdı:"Qısa bir müddət sonra evimiz təkrar bombalandı. Yan qonşumuz olan qardaşlarım şəhid oldular. Burada evsiz qaldıq və bu günə qədər bitməyən bir yurdumuzdan didərgin düşmə hekayəsi başladı. Ayrı düşdük. Ailəm və mən cənuba köç edənlər arasında idik. Gündə yüzlərlə dəfə öldük. Həyat yoldaşım, uşaqlarım və mən işsiz və sığınacaqsız qaldıq. Heç bir gəlir mənbəyimiz yox idi. Təxminən 13 ay ərzində yurdumuzdan didərgin düşdük. Bu müddət ərzində, yurdumuzdan didərgin düşmə və bizi təqib edən bombardman səbəbindən 7 dəfədən çox köçdük. Şimala qayıtdığımızda, bizi yerləşdirəcək bir ev və gəlir mənbəyimiz yox idi. Həyatda qalmağa çalışdıq, lakin həyat çox çətin idi. Bu günə qədər nə sığınacaq, nə də iş vardı. Çox ibtidai bir həyatımız var. Günəşin istisindən və qışın soyuğundan qorunmayan çadırlarda keçən bir həyat. Evimiz dağıdıldı, yandırıldı və planetdən əbədi olaraq silindi. İki böyük qıtlıq yaşadıq. Uşaqlarımızın aclığını yatırmaq çox çətin. Çox ağlayırlar, sonra ağlamaqdan yorulub ac qarına yatırlar."
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz