Tunis: Vəkil və Səid tənqidçisinə 5 il həbs

Tunis məhkəməsi, Prezident Kais Səidin kəskin tənqidçisi olan tanınmış vəkil Əhməd Souabı beş il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. Hüquq müdafiəçiləri bu qərarı ölkədə fikir azadlığına qarşı təzyiqlərin dərinləşməsinin bariz nümunəsi kimi qiymətləndirirlər.

Souabın mühakiməsi və qeyri-şəffaf proses

Müdafiə tərəfinin vəkili Yosr Hamid cümə günü bildirib ki, müvəkkili beş il həbs cəzasına əlavə olaraq üç il “inzibati nəzarət” tədbirinə məhkum edilib. Əhməd Souab aprel ayında tanınmış müxalifət liderlərinin daxil olduğu "dövlət təhlükəsizliyinə qarşı sui-qəsd" işi ilə bağlı məhkəmə prosesini tənqid etdikdən sonra həbs edilmişdi. Hamid iddia edir ki, Souabın “antiterror” ittihamları ilə bağlı mühakiməsi cəmi yeddi dəqiqə çəkib və bunun hüquqi presedent baxımından narahatlıq doğurduğunu vurğulayıb. Ölkədə yüzlərlə müxalifətçi, vəkil, jurnalist, həmkarlar ittifaqı fəalı və humanitar işçi “sui-qəsd” və ya “saxta xəbərlər” haqqında Prezident fərmanı ilə təqib olunur. Tunisiyada məhkəmələr tərəfindən geniş şəkildə şərh edilən 54 saylı Fərman-Qanun Hüquq müdafiəçiləri tərəfindən sərt şəkildə tənqid olunur. 68 yaşlı Əhməd Souab cümə günü məhkəmədə iştirak etməsinə icazə verilməyib və videobağlantı ilə ifadə verməkdən imtina edib. Onun hüquqi komandası mövcud şərtlər altında müdafiə çıxışı etməkdən imtina edib. Souab saxta məlumatlar haqqında prezident fərmanı ilə bağlı təxminən on ittihamla üzləşir. Vəkili Hamid cümə günü AFP agentliyinə açıqlamasında, hakimin qərar vermək üçün iclasa çıxmazdan əvvəl "dinləmənin cəmi yeddi dəqiqə çəkdiyini" bildirib. O, "ədalətli mühakimə üçün fundamental əsasların olmadığını" və bir günlük mühakimədən sonra hökm çıxarılmasının "presedent" yaratdığını dilə gətirib. Müttəhimin qardaşı Mongi Souab isə hakimiyyət orqanlarının "ailə üzvlərinin məhkəməyə daxil olmasına mane olduğunu" bildirərək, prosesin qısa müddətini tənqid edib.

Təzyiqlərin artması və müxalif səslərin susdurulması

Souab "dövlət təhlükəsizliyinə qarşı sui-qəsd" işi ilə bağlı təxminən 40 tanınmış şəxsin, o cümlədən müxalifət liderlərinin mühakimə prosesini tənqid etdikdən sonra aprel ayında həbs olunmuşdu. Bu işdə bir vaxtlar ölkənin ən böyük partiyası olan Ən-Nəhda hərəkatından lider və parlamentin keçmiş spikeri Raşid Qannuşi, keçmiş Baş nazir Hişəm Məşişi, keçmiş Ədliyyə naziri Nurəddin Bhiri və partiyanın siyasi idarə heyətinin üzvü Səid Fərcani kimi simalar hədəf alınmışdı. Souab bu işdə əsas müdafiə vəkillərindən biri idi. Cəmi üç dinləmə, yekun nitqlər və müdafiə çıxışları olmadan keçən mühakimədən sonra Souab hakimiyyət orqanlarını "hökm verəcək hakimin boğazına bıçaq dayamaqda" ittiham etmişdi. Antiterror məhkəməsi bu şərhi hakimlərə təhdid kimi şərh edərək onun həbsinə qərar vermişdi, lakin Souabın vəkilləri bunun hakimlərə edilən böyük siyasi təzyiqlərə işarə olduğunu bildiriblər. "Sui-qəsd" meqa-mühakiməsində ittiham olunanlara 74 ilə qədər ağır həbs cəzaları verilmişdi. Həmin işlə bağlı apellyasiya mühakiməsi noyabrın 17-də keçiriləcək.

Müstəqil medianın hədəfə alınması

Cümə günü məhkəmə binası qarşısında onlarla insan Souabın fotoşəkillərini qaldıraraq "ölkə təzyiq və zülm altındadır" şüarları səsləndirib. Bir sıra Tunis və beynəlxalq QHT-lər Prezident Kais Səidin 2021-ci ildə tam səlahiyyətləri ələ keçirməsindən (tənqidçilər bunu çevriliş adlandırırlar) bəri hüquq və azadlıqların geri çəkilməsini pisləyiblər. Cümə günü ayrıca, Tunisiyada məhkəmə hakimiyyəti ölkənin aparıcı müstəqil araşdırmaçı media orqanlarından birini idarə edən Nawaat jurnalist qrupunun fəaliyyətini dayandırıb. Bu, Vətəndaş Azadlıqlarını müdafiə edən Tunis İqtisadi və Sosial Hüquqlar Forumu və Demokratik Qadınlar Assosiasiyası kimi tanınmış vətəndaş cəmiyyəti qruplarına qarşı oxşar addımlardan sonra baş verib. Hakimiyyət orqanları buna xarici maliyyə ilə bağlı maliyyə yoxlamalarını əsas gətirsə də, Hüquq müdafiəçiləri real məqsədin müxalif səsləri susdurmaq olduğunu bildirirlər. Tunis Jurnalistlər Milli Birliyi fəaliyyətin dayandırılmasını "inzibati bəhanə ilə müstəqil jurnalistikaya zərbə endirmək üçün təhlükəli eskalasiya" kimi pisləyib. 2004-cü ildə təsis edilmiş Nawaat, inqilabdan əvvəl və sonra korrupsiya və insan hüquqları pozuntuları ilə bağlı araşdırmalar aparıb. Təşkilat verdiyi bəyanatda "mövcud siyasi iqlimdən və qarayaxma kampaniyalarından çəkinməyəcəyini" bildirib.

24 saat