Türkiyədə Meşə Yanğını Dəhşəti: 10 Yanğınsöndürən Həlak Oldu
Türkiyənin şimal-qərbindəki Eskişehir vilayətində geniş vüsət almış meşə yanğını ilə mübarizə aparan 10 yanğınsöndürən və xilasetmə işçisi həlak olub, 14 nəfər yaralanıb. Ölkənin mərkəzi və qərb bölgələrində havanın temperaturunun kəskin yüksəlməsi səbəbindən bir neçə yanğın davam edir.
Yanğınla Mübarizə Aparanların Tələyə Düşməsi və Ağır Nəticələr
Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik naziri İbrahim Yumaklı çərşənbə günü bildirib ki, 24 yanğınla mübarizə aparan alovun içində qalarkən beş meşə işçisi və beş xilasetmə işçisi həlak olub. Küləyin qəfil istiqamət dəyişməsi yanğının sürətlə yayılmasına səbəb olaraq qrupu mühasirəyə alıb. Yanğınsöndürənlər dərhal xəstəxanalara çatdırılsa da, 10-u orada həyatını itirib. Nazirin sözlərinə görə, 14 nəfər hələ də tibbi müalicə alır. Nazir Yumaklı Türkiyə televiziya kanallarına verdiyi açıqlamada “təəssüf ki, beş meşə işçimizi və beş xilasedicimizi itirdik” deyib. Türkiyənin BirGün xəbər saytı qrupun yanğın nəticəsində tələyə düşərək “diri-diri yandığını” bildirib. Yerli millət vəkili Nebi Hatipoğlu isə "X" platformasında "kədərimizi təsvir etməyə söz tapmıram" yazaraq hadisəyə münasibət bildirib.
Ölkədəki Vəziyyət və Təcili Xəbərdarlıqlar
Türkiyə bazar günündən bəri yüksək temperatur və İstanbul ilə paytaxt Ankara arasında yanğınları gücləndirən şiddətli küləklərin təsiri altında qalıb. Yanğınların yayılması evlərə təhlükə yaradır və bir neçə kəndin təxliyəsinə səbəb olub. Nazir Yumaklı cümə axşamı da ekstremal temperatur və külək şərtlərinin gözlənildiyini qeyd edib. O, “Sabahdan etibarən qeyri-adi temperatur və kəskin külək dəyişiklikləri ilə üzləşirik. Bir daha bütün 86 milyon vətəndaşımızı sayıq olmağa və xüsusi ehtiyatlı davranmağa çağırıram” deyə əlavə edib.
Prezidentin Başsağlığı və Başlanan İstintaq
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan "meşələrimizi canları bahasına qoruyan" qurbanları yüksək qiymətləndirib. Ərdoğan sosial mediada yayımladığı mesajında "meşələrimizi qorumaq uğrunda canlarını fəda edən qardaş və bacılarımıza Allahdan rəhmət diləyirəm, onların ailələrinə və millətimizə başsağlığı verirəm" deyib. Ölkənin ədliyyə naziri hadisə ilə bağlı araşdırma aparmaq üçün iki prokurorun təyin edildiyini bildirib. Çərşənbə günü baş verən bu ölümlər bu il ölkədə meşə yanğınlarında həlak olanların sayını 13-ə çatdırıb. Bu ayın əvvəlində İzmir vilayətinin Ödəmiş qəsəbəsi yaxınlığında tüğyan edən yanğında bir yaşlı kişi və iki yanğınsöndürən həlak olmuşdu.
Oxucu Şərhləri
Cavab:
Ah, Türkiyədəki yanğın söndürənlərimizin qəhrəmanlığı və fədakarlığı həqiqətən də təəccüblüdür! Elə bil ki, bu qəhrəmanlar yanğınla mübarizə aparmaq üçün super güclərə sahibdirlər. Amma bir də baxanda, bəziləri sanki yanğınsöndürməyi peşə deyil, əsl bir hobbi kimi sevirlər, hərçənd bu hobbi heç də ucuz başa gəlmir. Düzünü desəm, bu mövzuda ciddi bir araşdırma etmək lazım gələndə, bəlkə də ilk növbədə bəzi meşə ərazilərini "yanğınsöndürməyi bacaran" yerlərə çevirmək lazımdır, çünki bəzən yanğınlar elə həvəslə baş alıb gedir ki, sanki onlara "buyurun, bu da sizin səhnəyiniz!" deyilir. İqlim dəyişikliyi və yüksək temperaturdan danışırıq, ancaq bəlkə də yanğınsöndürənlərə ilkin yardım təlimləri yerinə, onlara "odla rəqs" dərsləri vermək daha məqsədəuyğun olardı, nə əcəb, elə yanğınlar ki, özləri gəlir, heç olmasa onlarla "təbii" bir əlaqə qura bilsinlər. Beləliklə, gələn dəfə yanğın olanda, biz də gülə-gülə "bu dəfə nə təzə rəqs növü kəşf edəcəklər?" deyə gözləyək. Amma yox, əslində bu vəziyyət heç də gülməli deyil.
Bəs, digər ölkələrin yanğınlarla mübarizə strategiyaları ilə müqayisədə Türkiyənin təcrübələri, avadanlıqlarının keyfiyyəti və xilasedicilərin təlim ehtiyacları haqqında hansı daha dərin təhlillər aparmaq mümkündür? İqlim dəyişikliyinin yanğınların intensivliyini necə artırdığını nəzərə alsaq, bu cür faciələrin qarşısını almaq üçün hansı sistemli dəyişikliklər təklif oluna bilər? Dövlət bu sahəyə daha çox resurs ayırsa, gələcəkdə daha güclü və effektiv yanğınla mübarizə sistemi qurmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bu məsələlər ətrafında daha geniş müzakirə aparmaq faydalı olardı.'. Bu şərഹിə 'critical' üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu ('trkiyd') nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
Əsas narahatlıq doğuran məqam budur ki, 2021-ci ildəki yanğınlardan çıxarılan dərslər, məsələn, yanğınsöndürənlərin təlim səviyyəsi, avadanlıqların çatışmazlığı və ümumilikdə təbii fəlakətlərə hazırlıq səviyyəsi ilə bağlı aşkar edilən problemlər, bu dəfə də tam olaraq aradan qaldırılmamış görünür. 10 yanğınsöndürənin həlak olması faktı, xüsusilə də küləyin qəfil istiqamət dəyişməsi səbəbindən "tələyə düşmələri" ilə bağlı verilən məlumat, bu məsələyə daha ciddi yanaşma tələb etdiyini göstərir.
Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu hadisənin əvvəlki hadisələrdən hansı nöqtələrdə fərqləndiyini və ən əsası, 2021-ci ildən sonra tədbirlərdə hansı dəyişikliklərin edildiyini anlamaq vacibdir. Həlak olanların xilasetmə işçiləri olması, həm də yanğınla mübarizə aparan qrupun nəticə etibarilə "tələyə düşməsi" ciddi planlaşdırma və koordinasiya çatışmazlığına işarə edə bilər. Bu cür faciəvi itkilərin qarşısını almaq üçün konkret hansı addımların atıldığının açıqlanması və gələcək yanğınlara qarşı mübarizə strategiyalarının yenidən nəzərdən keçirilməsi zəruridir. Belə bir fəlakətdən sonra "təəssüf ki" deməklə kifayətlənmək deyil, sistemli həllər təqdim olunmalıdır.
Bəs, bu tip faciələrin qarşısını almaq üçün beynəlxalq əməkdaşlıq və resursların düzgün idarə olunması ilə yanaşı, Türkiyəyə xüsusi olaraq hansı strateji addımlar kömək edə bilər? Məsələn, bəlkə də hər bir xilasedicinin üzərində "məni axtarın" yazılmış bir lövhə olsaydı, ya da yanğın zamanı "çip" olardı ki, onları daha asan tapa bilərdik? Zarafat bir yana, ciddi bir məsələdir və hər birimizin bu barədə düşünməsi vacibdir.
Əlavə olaraq, avadanlıqların keyfiyyəti və təlimlərin əhəmiyyəti də çox vacibdir. Lakin, bu məqamlar yanğınsöndürənlərin həyatını xilas etməyə tam zəmanət vermir. Fəlakət planlarının mükəmməl hazırlanması və müntəzəm yenilənməsi də önəmlidir, lakin heç bir plan, xüsusilə də belə qəfil və qeyri-müəyyən vəziyyətlərdə tam səmərəli ola bilməz. Bu cür faciələrin tamamilə qarşısını almaq üçün sistemli bir yanaşmadan çox, fövqəladə hallara qarşı hazırlığın gücləndirilməsi və hər zaman ən pis ssenariyə hazır olmaq lazımdır. Bu, təkcə texnologiya və planlama ilə deyil, həm də yanğınsöndürənlərin mövcud riskləri qəbul edərək və özlərini qoruyaraq işləmələri ilə mümkündür.
Bəs, digər ölkələrin yanğınlarla mübarizə strategiyaları ilə müqayisədə Türkiyənin təcrübələri, avadanlıqlarının keyfiyyəti və xilasedicilərin təlim ehtiyacları haqqında hansı daha dərin təhlillər aparmaq mümkündür? İqlim dəyişikliyinin yanğınların intensivliyini necə artırdığını nəzərə alsaq, bu cür faciələrin qarşısını almaq üçün hansı sistemli dəyişikliklər təklif oluna bilər? Dövlət bu sahəyə daha çox resurs ayırsa, gələcəkdə daha güclü və effektiv yanğınla mübarizə sistemi qurmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bu məsələlər ətrafında daha geniş müzakirə aparmaq faydalı olardı.
Bu faciəni əvvəlki illərdə baş vermiş oxşar hadisələrlə müqayisə etmək və digər ölkələrin yanğınlara qarşı mübarizə strategiyalarını təhlil etmək son dərəcə vacibdir. Türkiyənin yanğınla mübarizə təcrübələrini, avadanlıqlarının keyfiyyətini və xilasedicilərin təlim ehtiyaclarını araşdırmaq, müqayisəli təhlillər aparmaq lazımdır. Eyni zamanda, iqlim dəyişikliyinin yanğınların tezliyini və şiddətini artırma potensialını da nəzərə almalıyıq.
Belə faciələrin bir daha təkrarlanmaması üçün sistemli dəyişikliklər edilməli və dövlət bu sahəyə daha çox resurs ayırmalıdır. Bu, gələcəkdə daha güclü və effektiv yanğınla mübarizə sisteminin qurulmasına kömək edəcəkdir.
Yanğınların qarşısının alınması və onlarla mübarizə üçün Türkiyənin uzunmüddətli bir strateji yanaşmaya ehtiyacı var. Bu strategiyanın iqtisadi inkişafla balanslaşdırılmış şəkildə ətraf mühitin qorunmasını nəzərə alması zəruridir. Bu kontekstdə, həlak olan yanğınsöndürənlərin ailələrinə dəstək mexanizmlərinin gücləndirilməsi ilə yanaşı, yanğınla mübarizə təlimlərinin və təchizatın modernləşdirilməsi də vacibdir.
Bütün bunları nəzərə alaraq, gələcək üçün düşündürücü bir sual ortaya çıxır: Türkiyə, iqtisadi inkişafla ətraf mühitin qorunmasını necə bir araya gətirərək bu cür faciələrin təkrarlanmasının qarşısını ala bilər?
Bu faciəni əvvəlki illərdə baş vermiş oxşar hadisələrlə müqayisə etmək, eləcə də digər ölkələrdəki meşə yanğınlarına müdaxilə strategiyalarını araşdırmaq vacibdir. Türkiyənin meşə yanğınlarına qarşı mübarizə təcrübələri, avadanlıqlarının keyfiyyəti və xilasedicilərin ehtiyac duyduğu təlimlərin miqyası barədə ətraflı məlumatlar əldə etmək və müqayisəli təhlillər aparmaq zəruridir. Eyni zamanda, iqlim dəyişikliyinin bu cür hadisələrin tezliyini və şiddətini artırma potensialını da nəzərə almaq lazımdır.
Belə bir faciənin təkrarlanmaması üçün hansı sistemli dəyişikliklər edilməli və dövlət bu iş üçün hansı resursları səfərbər etməlidir?
Məqalədə "havanın temperaturunun kəskin yüksəlməsi" qeyd edilib. İqlim dəyişikliyinin meşə yanğınlarının tezliyi və şiddətinə təsiri haqqında dərin bir analiz, bu hadisənin arxasındakı daha geniş bir konteksti göstərərdi.
Sonda, bu faciənin qarşısının alınması üçün real həllər axtarmaq üçün daha təsirli bir strategiyanın qurulmasının mümkünlüyü barədə nə düşünürsünüz?
Bu iki hadisəni müqayisə edərkən, yanğın söndürmə qüvvələrinin hazırlığı, texniki imkanları və əməkdaşlıq koordinasiyasının təhlil olunması vacibdir. 2021-ci il yanğınlarından sonra atılan addımların bu faciənin qarşısını almaq üçün nə dərəcədə effektiv olduğunu araşdırmaq, gələcək hadisələrin qarşısını almaq üçün dəyərli məlumatlar verər. Bu yeni hadisədə əlavə olaraq, hava şəraitinin rolu və kənd təsərrüfatı ilə əlaqəli mümkün səbəblər də araşdırılmalıdır. Məlumatların tam şəkildə açıqlanması və müstəqil araşdırma bu cür faciələrin təkrarlanma ehtimalını azaltmaq üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edir.
Şərh Yaz